Aanpak eerste aardgasvrije wijken van Meierijstad

Per wijk kan de oplossing voor het alternatief voor aardgas verschillen. In het onderzoek naar andere warmtevoorzieningen dan aardgas is gebruik gemaakt van gegevens van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dit is aangevuld met extra informatie over de woningen en gebouwen die we per wijk verzameld hebben. Hieruit is onderstaand kaartje ontstaan.

Gele gebieden

De gemeente Meierijstad heeft veel buitengebied (het gele gebied) waar vooral vrijstaande woningen staan. Voor die woningen moet een individuele oplossing worden gemaakt. In plaats van aardgas kunnen deze woningen vaak met een warmtepomp worden verwarmd. Dit is een apparaat die met warmte uit de bodem, het water of de lucht warmte maakt en daarmee de woning kan verwarmen. Maar dan moet de woning wel geschikt zijn. Dus de isolatie moet goed zijn en vaak is vloerverwarming nodig om de woning warm genoeg te krijgen.

Rode gebieden

De meeste woningen staan in de dorpskernen van Veghel, Schijndel en Sint-Oedenrode. De rode gebieden in het plaatje zijn wijken waar een collectieve oplossing gemaakt kan worden. Via leidingen wordt de warmte naar de woningen gebracht. De meeste woningen in die wijken lijken op elkaar en staan vaak dicht bij elkaar. Wanneer in zo’n wijk ook appartementen staan dan is dat extra gunstig voor een collectief systeem, omdat er dan meer woningen per hectare staan dan bij rijtjeswoningen. Zo’n wijkverwarming kan ook voor meerdere wijken tegelijk gemaakt worden.

Oranje gebieden

In sommige wijken staan verschillende soorten woningen. Een deel van de wijk bevat rijtjeswoningen, maar in een ander deel zijn dan vrijstaande woningen. Dit zijn de oranje gebieden op het kaartje. Voor die wijken moeten we goed kijken welke oplossing geschikt is. De rijtjeswoningen kunnen misschien aansluiten op de wijkverwarming die voor een andere wijk gemaakt wordt. Dan kunnen de vrijstaande woningen hun eigen installatie nemen. Dit zal altijd maatwerk zijn.

Blauwe gebieden

De blauwe gebieden op het kaartje zijn onder andere bedrijventerreinen. Daarvoor maakt de gemeente samen met de bedrijvenvereniging en bedrijven aparte plannen. Daarbij  kijken we ook naar het uitwisselen van warmte tussen de bedrijven. Zo kan bijvoorbeeld warmte die koelmachines de lucht inblazen gebruikt worden om kantoren te verwarmen.

Opties warmtebronnen per wijk (alternatief voor aardgas)

Geothermie

Geothermie, ook vaak aardwarmte genoemd, is warmte uit de aarde. Hiervoor wordt een diep gat geboord van gemiddeld 2 tot 4 km diepte. Warm water wordt hieruit omhoog gepompt om bijvoorbeeld water in een warmtenet te verwarmen.

Thermische energie

Aquathermie is de verzamelterm voor verwarmen en koelen (thermische energie) met water. Het gaat om warmte en koude uit oppervlaktewater – zoals kanalen, rivieren en meren – (TEO), afvalwater, zoals het riool (TEA) en drinkwater (TED) genoemd).

2021

Januari 2021. Longlist van wijken. Wijken die om technische redenen ( bijvoorbeeld bouwjaar woningen, woningdichtheid, type woningen) kans maken als eerste van het aardgas af te gaan.

Februari 2021. Contact met inwoners longlist. In februari organiseerden we verschillende informatieavonden voor inwoners van longlistwijken. Daarnaast verspreidden we een vragenlijst, om een betere indruk te krijgen van hoe bewoners hun wijk ervaren.

April 2021: Van longlist naar shortlist. Om van de longlist naar de shortlist te komen, is breder gekeken naar de 20 wijken op de longlist. Denk aan de leeftijdsopbouw van de wijk, het aandeel corporatiebezit, de beschikbaarheid van warmtebronnen en het beeld uit de recente leefbaarheidsmonitor. Dit is aangevuld met de resultaten van de digitale vragenlijst en van de avonden over aardgasvrij voor inwoners uit longlistwijken. Op 29 april 2021 heeft de gemeenteraad de zes shortlistwijken vastgesteld.

Zomer 2021: Van shortlist naar potentiële startwijken. Wijken uit de shortlist worden gefilterd naar potentiele startwijken. Samen met de inwoners en wijkraden wordt dieper ingezoomd op de wijk, de zorgen, de mogelijkheden en de kansen die er liggen om de wijk ook op andere fronten tegelijkertijd aan te pakken. Voor de zomervakantie werden informatieavonden en wijkraadgesprekken georganiseerd.  In de Bunders (Laren en Donken) en Oranjewijk en Dorsveld ziet de gemeente voldoende aanknopingspunten om een aardgasvrije wijk verder te onderzoeken.

September 2021. In gesprek met potentiele startwijken. In september gaan we naar de wijken toe. We organiseren inloopavonden en komen langs de wijken met onze ecomobile, om meer te vertellen over hoe een aardgasvrije woning eruit kan zien. Op deze momenten gaan we met inwoners in gesprek over hun vragen, zorgen en ideeën. Ook zijn er twee digitale informatiebijeenkomsten. Tenslotte wordt een vragenlijst verspreid onder inwoners van potentiële startwijken om te peilen hoe zij mee willen praten over het mogelijk aardgasvrij maken van hun wijk.

Najaar 2022

Mogelijke startwijk

In de Bunders (Laren en Donken) en Oranjewijk en Dorsveld ziet de gemeente voldoende aanknopingspunten om een aardgasvrije wijk verder te onderzoeken.

We doen verder onderzoek naar wat de Laren en Donken geschikt maakt als startwijk en wat de Oranjewijk en Dorsveld geschikt maakt als startwijk. Het college besluit voor welke van deze twee wijken een wijkuitvoeringsplan gemaakt wordt.

2023

Maken van een wijkuitvoeringsplan voor de startwijk

Als het college besloten heeft voor welke startwijk we een uitvoeringsplan gaan maken (of de Laren en Donken in de Bunders of Oranjewijk en Dorsveld) dan gaan we in gesprek met inwoners van de wijk om een wijkuitvoeringsplan op te stellen. 

We vinden het erg belangrijk dat iedereen in de wijk betrokken is bij het maken van een wijkuitvoeringsplan. Daarom zorgen we ervoor dat we iedereen in de wijk goed informeren over het proces en mogelijkheden bieden om op een passende manier deel te nemen aan het maken van het wijkuitvoeringsplan in bijvoorbeeld een werkgroep. Iedereen die betrokken wil zijn, kan meedoen. Naast inwoners uit de wijk betrekken we ook de woningcorporaties (Area, Woonmeij en Brabant Wonen), de waterschappen (Aa en Maas en de Dommel), de netbeheerder (Enexis), welzijnsorganisaties en wijk- en buurtverenigingen. Hoe we aan de slag gaan willen we echt afstemmen met de bewoners van de wijk en bedrijven, instellingen of organisaties. Daarom is nu nog niet precies te zeggen hoe dit proces eruit gaat zien.

Pas daarna

Besluiten of het wijkuitvoeringsplan uitgevoerd wordt

Als het wijkuitvoeringsplan voor de startwijk gemaakt is, dan maken we de balans op. Zijn er reële mogelijkheden, wat betekent dat voor elke woning, de kosten en financiering? Maar bovenal: willen de bewoners de volgende stap zetten, de stap naar daadwerkelijke uitvoering? Daar neemt de gemeenteraad een apart besluit over.
Pas bij een positief besluit gaan we over tot uitvoering van het wijkuitvoeringsplan, en het daadwerkelijk aardgasvrij maken van de startwijk.

Andere wijken volgen later

Hoe en wanneer de andere wijken van Meierijstad aardgasvrij gemaakt worden is nu nog niet bekend. Als het eerste wijkuitvoeringsplan voor de startwijk gemaakt is maken we de balans op. Welke ervaringen hebben we hier opgedaan? Welke ervaringen kunnen we meenemen naar andere wijken van Meierijstad? Pas dan beslissen we voor welke andere wijk(en) gestart kan worden met het maken van een wijkuitvoeringsplan.

Er wordt naar verschillende aspecten gekeken om te bepalen welke wijken het meest kansrijk zijn om als eerste over te stappen naar een andere warmtebron dan aardgas. Zo wordt er gekeken naar de vraag en het aanbod van warmte, de dichtheid van de bebouwing, het type woningen en het bouwjaar. Ook wordt rekening gehouden met reeds geplande werkzaamheden in een wijk, zodat dit tegelijkertijd uitgevoerd kan worden en de overlast minimaal blijft. Ook gaan we in gesprek met de inwoners van de buurten en wijken die op de lijst staan om als eerste aardgasvrij gemaakt te worden. U kent uw wijk of buurt tenslotte het beste.