Tijdlijn participatie Toekomstvisie

In de voorbereidingsfase is onder andere op de Dag van Verbeelding en met jongeren nagedacht over hoe het participatieproces van de Toekomstvisie eruit zou komen te zien. Ook heeft de gemeenteraad in april 2023 tijdens een beeldvormende avond mee kunnen denken over de aanpak van de Toekomstvisie.

Dag van de Verbeelding

In 2022 vond de Dag van de Verbeelding plaats. Een podium voor inwoners en organisaties van Meierijstad om hun dromen over hun toekomstig Meierijstad 2050 bespreekbaar te maken. Ook werd hier de Atlas van Verbeelding gepresenteerd. Met de Atlas van Verbeelding en de verhalen van inwoners en organisaties ontstaat een eerste blik op de toekomst van Meierijstad. Een wonderschone reis die moet leiden tot een gezamenlijke en gedragen visie Meierijstad 2040. Een reis van dromen naar concrete keuzes.

Bijeenkomst met jongeren mei 2023

In mei 2023 vond er op het gemeentehuis in Veghel een bijeenkomst met verschillende jongeren plaats. Hierbij stond de vraag centraal: Hoe kunnen we zoveel mogelijk jongeren betrekken/laten dromen over de Toekomstvisie? Met behulp van een creatieve werkvorm zijn hier ideeën over verzameld.

In de Droomfase deelden inwoners en belanghebbenden hun visie op de toekomst. Dit leverde veel ideeën op, maar enkele thema's sprongen er duidelijk bovenuit. Energie en duurzaamheid, bereikbaarheid en mobiliteit, huisvesting, arbeidsmarkt en ondernemerschap, evenals veiligheid, identiteit en collectief welzijn, bleken de hoofdrolspelers in de dromen en zorgen van onze gemeenschap.

Sfeerimpressie van de Droomfase

Droom- en Schrikbeelden

In de Droomfase werden inwoners uitgenodigd om hun inspirerende droombeelden en hun schrikbeelden (‘nachtmerries’) over de toekomst van Meierijstad te delen. In de afbeelding hiernaast is een overzicht te zien van de droom- en schrikbeelden van de inwoners. 

De droombeelden van inwoners:

• Wonen en leefomgeving met een sterke nadruk op betaalbaar wonen voor iedereen, diversiteit in woningaanbod en een wens voor duurzame, energieneutrale woningbouw. Het behoud van groene en rustige leefomgevingen wordt als cruciaal beschouwd.
• Groen, natuur, water en biodiversiteit met een sterke vraag naar groene recreatiegebieden, het behoud van bestaande natuur en duurzaam waterbeheer.
• Verkeer en vervoer waar een behoefte is naar goede verkeersdoorstroming en bereikbaarheid, met een focus op duurzame vervoersopties zoals fietsen en openbaar vervoer. Veiligheid voor alle weggebruikers staat daarbij voorop.
• Sport en ontspanning inwoners dromen over meer diversiteit aan betaalbare activiteiten voor alle leeftijden en het multifunctioneel gebruik van sportvoorzieningen. Kunst, cultuur en evenementen hebben volgens hen een belangrijke rol als ontmoetingsplekken.
• Leefbaarheid, voorzieningen en centrumontwikkeling waar de levendige centra gewaardeerd worden samen met toegankelijke basisvoorzieningen. Het behoud van lokale identiteit gaat volgens de inwoners van Meierijstad hand in hand met duurzame groei en ontwikkeling.

Als schrikbeelden gaven inwoners onder andere de volgende thema’s aan: het verlies van identiteit, een gevoel van onveiligheid, en de verhouding tussen inwoner en gemeente.

Kernkwaliteiten

Inwoners is ook gevraagd waarom zij zich thuis voelen in Meierijstad. Met de antwoorden van inwoners zijn zes kernkwaliteiten gevormd:

• Geografische ligging van Meierijstad
• Landschappelijke kwaliteiten
• Meerkernig Meierijstad: divers en veelzijdig
• Samen leven in Meierijstad: gemeenschapskracht
• Culturele hotspot
• Centrum van hoogwaardige maakindustrie en agrifood
• De kernkwaliteiten staan ook in de afbeelding.

Belanghebbenden

Bedrijven, verenigingen en andere instellingen zijn gevraagd wat zij als de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen zien voor de toekomst van Meierijstad. In de afbeelding hiernaast is een overzicht te zien van wat er opgehaald is bij hen.

De perspectieven van belanghebbenden:

• Bedrijven: goed ondernemingsklimaat (sterkte), gemeentelijke ondersteuning kan beter (zwakte), aantrekkelijk woon- en leefklimaat voor nieuwe werknemers (kans), krappe arbeidsmarkt (bedreiging).
• Organisaties & instellingen: goede samenwerking met gemeente (sterkte), aandacht voor duurzaamheid mag groter (zwakte), versterken burgerparticipatie (kans), verlies leefbaarheid kleine kernen (bedreiging).
• Verenigingen: tevreden over verenigingsklimaat en faciliteiten (sterkte), verkleinen tekort vrijwilligers (zwakte), krachtige werking benutten van samen bewegen en elkaar ontmoeten (kans), terugloop verenigingsleven in de dorpskernen (bedreiging). 

In september 2023 vond er een beeldvormende avond plaats over de droomfase van de Toekomstvisie. Hier zijn de opbrengsten uit de gesprekken met inwoners en belanghebbenden gedeeld.

In de Denkfase is gekeken naar de grote opgaves waar de gemeente Meierijstad voor staat. Welke keuzen en knelpunten liggen er voor en welke prioriteiten en accenten zijn wenselijk? Hierover is de gemeente in gesprek gegaan met een grote groep inwoners en belanghebbenden tijdens een participatieavond in het Spectrum in Schijndel. Daarna zijn de opbrengsten uit de gesprekken over de grote opgaves en de droomfase vertaald naar vier verhaallijnen. In sessies met onder andere belanghebbenden is gekeken naar wat aanspreekt en wat ontbreekt in deze verhaallijnen. Ook vond er een beeldvormende avond plaats in de gemeenteraad over de denkfase van de Toekomstvisie.

Participatieavond 1 november 2023

Op 1 november 2023 gingen we samen met inwoners en belanghebbenden in gesprek over de Toekomstvisie van Meierijstad. We spraken over de grote opgaven waar Meierijstad voor staat. Uit deze gesprekken hebben we veel informatie opgehaald.

Wat is er aan bod gekomen?

In deel A staat per thema en onderwerp een verslag van de opbrengsten uit de groepsgesprekken.
In deel B zijn de individuele biljetten uitgewerkt per thema.
Op basis van deze uitkomsten en die uit eerdere fases, werken we nu aan mogelijke toekomstscenario’s. Binnen de scenario’s worden de opgaven in samenhang bekeken. De toekomstscenario’s vormen een hulpmiddel om keuzes te maken en toe te werken naar de Toekomstvisie Meierijstad 2040.

• Deel A Thematische verslaglegging groepsbiljetten
• Deel B Thematische verslaglegging individuele biljetten

U kunt de rapportage eventueel ook als Pdf document downloaden (Pd 601 kB)

De opgaven

Ga naar het overzicht van de opgaven. 

Stakeholdersbijeenkomstsessie 24 april 2024

In Fase 3 (de durffase) van de toekomstvisie is ervoor gekozen om de gemeenteraad en stakeholders waarmee de gemeente Meierijstad een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten te bevragen op vier verhaallijnen voor de toekomst van Meierijstad. Een tekstuele uitwerking van de presentatie die is gehouden tijdens de stakeholderbijeenkomst op 24 april 2024.

Aanleiding

Inmiddels is het zeven jaar geleden dat de fusiegemeente Meierijstad gevormd is en heeft de gemeente een grote ontwikkeling doorgemaakt. Dit is de aanleiding om het toekomstperspectief voor de gemeente Meierijstad te herijken en een strategische integrale lange termijnvisie voor de gemeente op te stellen. Zijn de droombeelden, doelen en ambities van toen nog actueel? Zijn zij inmiddels vervuld en behaald? Of zijn er nieuwe dromen, doelen en ambities voor de toekomst van Meierijstad ontstaan? 

De Gemeente Meierijstad heeft besloten om één integrale strategische visie voor de toekomst van Meierijstad op te stellen (genaamd de ‘Toekomstvisie Meierijstad’). Deze toekomstvisie bevat strategische uitspraken op zowel het sociaal-maatschappelijk, het economisch, het ruimtelijk en het bestuurlijke domein. 

Waarom naar de stakeholders?

In Fase 3 (de durffase) van de toekomstvisie is ervoor gekozen om de gemeenteraad en stakeholders waarmee de gemeente Meierijstad een samenwerkingsovereenkomst heeft gesloten te bevragen op vier verhaallijnen voor de toekomst van Meierijstad. 
De verhaallijnen:

1. Zijn gebaseerd op de bouwstenen die in een eerdere fase breed zijn opgehaald.
2. Omvatten een beschrijving en een verbeelding van een mogelijke toekomst voor Meierijstad.
3. Zijn de ‘randen van het speelveld’. Dat betekent dat het soms uitersten zijn, en soms dus ook best extreem.

Het is daarnaast belangrijk dat we tijdens deze sessie niet kiezen voor één van de vier verhaallijnen maar dat het een hulpmiddel is om na te denken over de toekomst van onze gemeenten en de keuzes die we kúnnen maken. 

Het doel van de sessie was tweeledig:

• Informeren over de resultaten van het proces voor het opstellen van de Toekomstvisie tot nu toe (t/m Fase 2)
• Een eerste reactie ophalen op de 4 toekomstverhaallijnen voor Meierijstad aan de hand van twee vragen:
  • Wat spreekt je aan in de 4 verhaallijnen 
  • Wat mist er nog in de 4 verhaallijnen

Opgehaalde input tijdens de sessie

Na de presentatie over het proces en de toelichting op de verhaallijnen, was er de mogelijkheid voor alle stakeholders om langs de verschillende verhaallijnen te gaan en hun input te geven. Alle input is gebundeld in een Exceldocument dat als bijlage is toegevoegd aan dit verslag. Enkele hoofdpunten die per verhaallijn naar voren kwamen, waren:

• Verhaallijn Blij in de Meierij. Wat spreekt aan: het behoud van de dorpse identiteit en het groen, deze verhaallijn past dicht bij het karakter van Meierijstad zoals het nu is. Wat mist: groei. Zowel in economisch opzicht als in voorzieningen. Welke randvoorwaarden zijn nodig om deze verhaallijn haalbaar te maken?
• Verhaallijn Eigentijdse Makers. Wat spreekt aan: de ruimte voor ondernemen en de ontwikkeling van de agrarische sector. Ook werd positief gereageerd op het fietsnetwerk en de binding tussen de kernen. Wat mist: een paar stakeholders kreeg het gevoel dat er onvoldoende keuzes worden gemaakt. Ook werd uitbreiding van de woningvoorraad en de mobiliteitstransitie aangekaart. 
• Verhaallijn Groots Genieten. Wat spreekt aan: de keuze voor Veghel als stad en de dorpen de dorpen laten. En de daarbij komende ruimte voor recreatie in het buitengebied en het hoogwaardig OV. Wat mist: er blijven wat zaken onderbelicht. Hoe ziet de relatie tussen Veghel en de andere kernen eruit? En wat betekent dit voor de regionale positie van de gemeente.
• Verhaallijn Bruisend Werkcluster. Wat spreekt aan: de voorzieningen in elke kern, de ruimte voor cultuur en evenementen. Wat mist: de realiteitszin. Meerdere stakeholders vinden deze verhaallijn te extreem. Ze missen de identiteit van de dorpen en het gevoel van saamhorigheid.

Hoe verder?

De vervolgstap vindt plaats tijdens de heidag die op vrijdag 28 juni is gepland met de gemeenteraad, het college van B&W en het directieteam. We gaan dan gezamenlijk in gesprek over de verhaallijnen en de reacties die zijn opgehaald op de verhaallijnen. We maken tijdens deze heidag de ontwikkelstap naar 2 scenario’s.

Voor deze twee scenario’s wordt ook een Omgevingseffectrapportage (OER) uitgevoerd. Het doel van de OER is het inzichtelijk maken van de effecten op de omgeving, en of de ambities uit de toekomstvisie worden gehaald. Het OER is een hulpmiddel om tot een goed afgewogen en goed onderbouwde toekomstvisie te komen.

In de Durffase wordt de stap gemaakt naar twee scenario’s voor de toekomst van Meierijstad. Voor deze scenario’s is een Omgevingseffectrapportage (OER) uitgevoerd.

De gemeenteraad heeft op 26 september 2024 de twee scenario’s vastgesteld, en daarmee de start gegeven voor het uitvoeren van de Omgevingseffectrapportage.

Omgevingseffectrapportage

Om het OER effectief uit te kunnen voeren zijn diverse producten opgesteld. De Notitie Reikwijdte en Detailniveau is vastgesteld door het college en heeft ter inzage gelegen. 

Er is een zogeheten ‘foto van de leefomgeving’ opgesteld. Hierin wordt onderzocht hoe de gemeente ‘scoort’ in de huidige situatie (‘wat is er nu?’) en bij autonome ontwikkeling (‘wat als we niks veranderen en alleen bestaand beleid uitvoeren tot 2040’?). Het OER-proces en de foto zijn toegelicht tijdens de Beeldvormende Avond op 19-12-2024.

Ook heeft een ‘OER-beoordeling’ van de 2 scenario’s plaats gevonden. De effecten van beide scenario’s zijn vergeleken met de referentiesituatie (huidig + autonoom). Op deze manier is inzichtelijk welke kansen en risico’s de scenario’s met zich meebrengen. Dit is uitgedrukt in drie kwaliteitsniveaus (rood, oranje en groen). De aandachtspunten vanuit de ‘Foto van de Leefomgeving’ en scenariobeoordeling zijn betrokken in de ontwikkeling van het voorkeursalternatief.     

Tot slot is een OER-beoordeling van het voorkeursalternatief uitgevoerd en wordt er nog een advies uitgebracht door de MER-commissie. Al deze tussenproducten liggen t/m 25 april 2025 ter inzage. De stukken zijn hier te bekijken. 

Stakeholdergesprekken en Swipocratie

Tijdens het opstellen van het voorkeursalternatief hebben er in december ook diverse stakeholdergesprekken plaatsgevonden, waaronder met enkele organisaties, wijk- en dorpsraden en jongeren.

Swipocratie: jongeren denken mee over de toekomst

Hoe betrek je jongeren bij de Toekomstvisie van jouw gemeente? Gemeente Meierijstad lanceert Swipocratie. Van 1 t/m 23 november 2024 konden alle jongeren uit Meierijstad via swipen aangeven hoe ze over dilemma's denken en waar ze hun voorkeur aan geven.

Benieuwd naar de meningen van jongeren? Bekijk hier de resultaten! (PDF 1.948 kB)​

In deze fase gaan we het concept Toekomstvisie Meierijstad definitief vaststellen.